FILM. ZRÓB TO SAM #2

SCENARIUSZ

Twój pomysł przeobraził się w historię. Masz ją w głowie, brawo! Teraz trzeba to wszystko usystematyzować, nadać temu formę i przekuć w opowieść, którą spróbujesz pokazać widzom za pomocą obiektywu. Czyli najwyższy czas na scenariusz.

Scenariusz to - najprościej mówiąc - zapis tego co widać i słychać w filmie. Dlatego przyjęło się, że jedna poprawnie sformatowana strona odpowiada jednej minucie filmu.

Na temat samej techniki pisania scenariusza nie będę się tutaj rozwodził. Wciąż pamiętam dobrze, jak kilkanaście lat temu uczyłem się na podstawie ściągniętych z Internetu fragmentów, a następnie zakupiłem odpowiednie podręczniki. Jednak dziś, w dobie ogólnie dostępnej sieci, wszystkie informacje dostępne są na wyciągnięcie ręki - czy to w formie artykułów czy materiałów video. I do takich źródeł Ciebie odsyłam.

Oczywiście przemysł filmowy nie bazuje jedynie na scenariuszu! Przy profesjonalnie zorganizowanych produkcjach mamy jeszcze logline, synopsis, drabinkę scenariuszową, treatment a dopiero później scenariusz. On z kolei ewoluuje w scenopis i storyboard.

Jednak dzisiaj poświęcę ten wpis "jedynie" na kilka moich ogólnych przemyśleń odnośnie scenariusza. Do wyżej wymienionych zagadnień na pewno powrócę ale... w innym czasie.

Ja chciałbym tutaj jedynie uczulić Ciebie na fakt, jak ważny jest scenariusz. Warto go mieć, bo dzięki temu mamy cały film na papierze, więc już przed rozpoczęciem zdjęć jest możliwość zobaczenia jak to się wszystko układa. Czy ujęcia i sceny pasują do siebie, czy akcja jest zrozumiała. Ponadto scenariusz to wstęp do scenopisu i scenorysu. Oczywiście dla naszych potrzeb w zupełności wystarczy scenariusz, jednak warto o tym  wszystkim pamiętać.

Znam twórców, którzy nie piszą scenariuszy, a całą historię mają jedynie w swojej głowie. Czasem - co najwyżej - posiłkują się scenopisem, który pokazuje następujące po sobie ujęcia, bez zagłębiania się w całą "psychologię" fabuły. Tak, jest to wygodne, zwłaszcza kiedy działamy w pojedynkę lub w niewielkim gronie filmowców. Ja jednak wolę mieć ten scenariusz. Po pierwsze - zwyczajnie jest to profesjonalne podejście do pracy. Po drugie - pewnego rodzaju zabezpieczenie. Zawsze mam wgląd w tekst. Weźmy na przykład taką sytuację, że z pewnych względów nie jesteśmy w stanie zrealizować jakiegoś ujęcia bądź całej sceny. I okazuje się to dopiero podczas realizacji. Albo kręcimy scenę, jednak nie może być ona sfilmowana w takiej formie, w jakiej pierwotnie zamierzaliśmy to zrobić.

Aktorzy czekają, ekipa również. Naprawdę łatwiej jest wtedy sięgnąć po scenariusz, przeczytać go, nanieść ewentualne poprawki, zmodyfikować tekst. Nie tworzysz w myślach, od razu masz wszystko zapisane i każda osoba obecna na planie natychmiast może się z tym zapoznać. Tym bardziej, że sam wiem jak irytujące potrafią być sytuacje w których pytam reżysera o historię, o pewne rozwiązania fabularne, a on nie ma scenariusza. Nie dość, że nie ma go przy sobie - to nie ma go w ogóle. Widzi film jedynie w swojej wyobraźni.

Istnieje wtedy ryzyko, że to co zrobię na planie, finalnie wyleci do kosza, bo dopiero przy montażu na światło dzienne wyjdą realizacyjne (i fabularne) buble.

zdjęcie: Marek Popowski

Dla mnie scenariusz to początek filmu. To tutaj jest pierwszy etap na którym widać czy Twój pomysł to... po prostu dobry pomysł. Przedstawieni są wszyscy bohaterowie, jest zarysowana fabuła i określony klimat opowieści. Nie wróżysz z fusów podczas zdjęć, bo całą historię opracowałeś już wcześniej.

Kino amatorskie, niezależne, bez-budżetowe ma jednak taką niemiłą cechę, że pisząc scenariusz, nie możemy pozwolić sobie na wszystko. Niestety ogranicza nas to, co mamy pod ręką jeśli chodzi o jego realizację. Dlatego nie napiszemy epopei wojennej z czasów Aleksandra Wielkiego wiedząc, że dysponujemy jednym aktorem (to i tak nieźle), dwoma pokojami i plastikowym pistoletem. I tutaj automatycznie wracamy do początków, do mojego poprzedniego wpisu - wykorzystaj to, co masz. Zrób z tego historię, wymyśl film.

I zapisz go w formie scenariusza. A później? A później uzbrój się w ogromne pokłady cierpliwości, zrób zapas energii i... Kręć!